Առաջադրանք 1
Համաշխարհային պատմություն, էջ 150 -157 պատմել, դասարանական, հարցերին պատասխանել/
Դիտել տեսանյութը1, տեսանյութ 2,15 նախադասությամբ ամփոփել:
Կրթությունը և գիտությունը XIX դարի երկրորդ կեսին, XX դարի սկզբին\
Յուրաքանչյուր անհատին ներկայացնելիս
ա.նկարագրել. ժամանակարջանը, անցած ճանապարհը
բ. հիմնավորել հաջողությունների նորարաության կարևորումը տվյալ ժամանակարջանի համար, համադրել այդ նորարարության զարգացումը արդի շրջանում
գ. ներկայացնել տվյալ անհատի թևավոր խոսքեր դարձած մտքերը
1.Հիմնարար գիտություններ
Չ.Դարվին, Դ. Մենդելեև, Ա..Այնշթայն, Գ. Մենդել, Լ.Պաստյոր, Ա.Բելլ, Թ. Էդիսոն
Չ.Դարվին
Անգլիացի բնագետ և ճանապարհորդ, դարվինիզմի հիմնադիր Չարլզ Դարվինը (1809թ. փետրվարի 12 – 1882 թ. ապրիլի 19) ծնվել է Անգլիայի Շրոպշիր կոմսությունում` ունևոր բժիշկ և ֆինանսիստ Ռոբերտ Դարվինի ընտանիքում:
Նա հայտնի բժիշկ, բնագետ և բանաստեղծ Էրազմ Դարվինի թոռն էր: Մանուկ տարիներից Չարլզ Դարվինը հետաքրքրվել է բնագիտությամբ և կազմել հավաքածուներ: 16 տարեկանից օգնել է հորը բժշկական պրակտիկայում: 1825-1827թթ. Էդինբուրգի համալսարանում ուսումնասիրել է բժշկություն:
Դ. Մենդելեև
Ռուս քիմիկոս, գիտնական, ուսուցիչ Դմիտրի Մենդելեևը (1834թ. փետրվարի 8 – 1907թ. փետրվարի 2) 1869 թ. բացահայտել է քիմիական տարրերի պարբերականության օրենքը` բնագիտության հիմնական օրենքներից մեկը: Թողել է մոտ 500 տպագրական աշխատություններ, որոնց մեջ է դասական «Քիմիայի հիմունքները»՝ առաջին կառուցվածքային շարադրանքն անօրգանական քիմիայից:
Advertisement
Նա հիմք է դրել լուծույթների տեսությունը, առաջարկել է նավթի բաժանման ֆրակցիոն մեթոդը, հայտնագործել է անծուխ վառոդի տեսակներից մեկը, պրոպագանդել է հանքանյութերի օգտագործումը, երաշտային հողերի ոռոգումը: 1865-1890թթ. եղել է Պետերբուրգյան համալսարանի պրոֆեսոր:
Ա..Այնշթայն
Անվանի ֆիզիկոս Ալբերտ Էյնշտեյնը (այլ թարգմանությամբ՝ Ալբերտ Այնշտայն) ծնվել է 1879 թվականի մարտի 14-ին: Դպրոցում միջակ սովորող էր, և ուսուցիչները նրան համարում էին ոչ այնքան խելացի:
Դպրոցն ավարտելուց շատ չանցած՝ Էյնշտեյնը լրջորեն հետաքրքրվում է մաթեմատիկայով և սկսում ջանասիրաբար ուսումնասիրել այն: Որոշ ժամանակ Իտալիայում ապրելուց հետո տեղափոխվում է Շվեյցարիա, որտեղ մաթեմատիկայի և բնական գիտությունների բնագավառում նրա ունեցած հաջողությունները լայն ճանաչում են գտնում:
Գ. Մենդել
1822 թ., Հայցենդորֆ, Ավստրո-Հունգարիա 1884 թ., Բրյունն, Ավստրո-Հունգարիա (այժմ` Բռնո, Չեխիա) Ավստրիացի բնագետ Գրեգոր Մենդելը ժառանգականության օրինաչափությունների մասին ուսմունքի հիմնադիրն է, որը հետագայում նրա անունով կոչվել է մենդելիզմ:
Մենդելը 1843 թ-ին ավարտել է Օլմյուցի համալսարանին կից փիլիսոփայության բաժինը և ձեռնադրվել Բրյուննի Ավգուստինյան վանքի վանական, 1868 թ-ից՝ վանահայր:
Լ.Պաստյոր
Ֆրանսիացի մանրէաբան, քիմիկոս Պաստյորը ժամանակակից մանրէաբանության և իմունաբանության հիմնադիրն է: Եղել է Փարիզի, Ֆրանսիայի բժշկական, Սանկտ Պետերբուրգի գիտությունների ակադեմիաների թղթակից, ապա` պատվավոր անդամ:
Ա.Բելլ
Ամերիկացի գյուտարար Ալեքսանդր Բելլը, ծնվելով 1847թ. մարտի 3-ին շոտլանդական Էդինբուրգ քաղաքում, 13 տարեկանում ավարտել է Էդինբուրգի Թագավորական դպրոցը, իսկ 16-ից աշխատել Ուեստոն-Հաուզի ակադեմիայում որպես երաժշտության և պերճախոսության ուսուցիչ:
Թ. Էդիսոն
Թոմաս Էդիսոնը ծնվել է 1847թ.-ի փետրվարի 11-ին: 10 տարեկանից Թոմասն արդեն տնային լաբորատորիայում ինքնուրույն փորձեր էր կատարում: Դրանց համար դրամ էր հարկավոր, և պատանին լրագրավաճառ է դառնում: Բեռնատար վագոնում նա լաբորատորիա է սարքավորում և սկսում փորձեր անել: Բայց շատ չանցած՝ լաբորատորիայում հրդեհ է բռնկվում, և վագոնն այրվում է:
2.Հոգեբանության պատմությունը. Զիգմոնդ Ֆրոյդ, Գ. Յունգ
- Զիգմոնդ Ֆրոյդի ամբողջ անունը Սիգիզմունդ Շլոմո Ֆրոյդ է։
2. Լինելով հոգեվերլուծության հիմնադիր՝ Ֆրոյդը նաև զգալի ազդեցություն ունեցավ XX-րդ դարի հոգեբանության, բժշկության, գրականության, սոցիոլոգիայի և արվեստի վրա: Գիտնականի գաղափարներն այն ժամանակ շատ նոր և անսովոր էին, ինչը, հետևաբար, իր ողջ գործունեության ընթացքում արած հետազոտությունները մեծ ռեզոնանս և քննադատություն առաջացրեցին գիտական հանրության շրջանում:
3. Մանուկ հասակում Ֆրոյդը սովորելու բացառիկ ունակություններ և նոր բաներ սովորելու մեծ սեր ուներ։ 9 տարեկան հասակում նա հանձնեց բոլոր քննությունները և մեկ տարով շուտ ընդունվեց գիմնազիա:
4. Նրա ժամանակ հասարակության մեջ տիրում էր հակասեմական գաղափարախոսությունը և Ֆրոյդն, իր հրեական ծագման պատճառով հաճախ բախվում էր իր դասընկերների ագրեսիային: Սակայն նա սովորեց համարձակորեն դիմանալ բուլիինգին՝ զարգացրեց իր քննադատությանը, դիմակայելու կարողությունը և վիճաբանության մեջ արժանի հակահարված տալու կարողությունը:
5. Ֆրոյդը գերազանց ավարտեց Վիեննայի համալսարանի բժշկական ֆակուլտետը, իսկ հետո սկսեց ուսունմասիրել վիրաբուժությունըը, սակայն մի քանի ամիս անց հրաժարվեց բժշկության այս ոլորտից ՝ համարելով, որ այդպիսի գործունեությունը հոգնեցուցիչ է:
6. Ֆրոյդը, որոշ ժամանակ աշխատում էր հայտնի հոգեբույժ Ժան Շարկոյի, իսկ հետո իր ընկերոջ ՝ Ջոզեֆ Բրոյերի հետ։ Նրանք հիպնոզ էր օգտագործում բժշկական պրակտիկայում ՝ հիստերիայի ախտանիշները վերացնելու համար։ Թեման ուսումնասիրելով, Ֆրոյդն հասկացավ այս մեթոդի կատարյալ չլինելը։ Դրանից հետո նա մշակեց ազատ ասոցիացիաների մեթոդը, որի ընթացքում բուժվողին առաջարկում էին ազատորեն արտահայտել իր մտքերը: Այս մեթոդի օգտագործումը հնարավորություն տվեց լիովին հրաժարվել հիպնոսից:
7. Երիտասարդության ժամանակ Ֆրոյդը սահուն խոսում էր ֆրանսերենով, անգլերենով, իսպաներենով և իտալերենով, նաև ուսումնասիրում էր հունարենը և լատիներենը։
8. 1880-ական թվականներին Ֆրոյդը հետաքրքրվեց այն ժամանակ քիչ հայտնի և օրինական կոկաինով: Կոկաինի բացառիկ հատկությունների մասին գերմանացի գիտնականի հոդվածներ կարդալուց հետո նա սկսեց թմրանյութն իր վրա փորձարկել: Փորձերից հետո նա կոկաինն անվանեց «արդյունավետ անալգետիկ»: Գիտնականն ակամա տարածեց կոկաինային իր կախվածությունը ծանոթների և ընկերների շրջանում, քանի որ այդ ժամանակ դեռ չէր ապացուցվել դրա վնասակարությունը, :
9. Վիեննայի համալսարանում սովորելու ընթացքում Ֆրոյդը հետաքրքրված էր կենդանաբանությամբ: Հենց այդ ժամանակ նա գրեց իր առաջին գիտական հոդվածը, որը գետային օձաձկների սեռային տարբերությունների մասին էր:
10. Ֆրոյդը համարում էր, որ իր «Երազների մեկաբանությունը» գիրքը նրա ամենանշանակալից աշխատանքն է, չնայած գիտական հանրության կողմից այն լրիվ անտեսվում էր և անհաջող մնաց կոմերցիոն առումով: Առաջին հրատարակության հետագա լրացումներում նոր սերնդի հոգեվերլուծաբանների կողմից խիստ քննադատության ենթարկվեցին երազանքի տարբեր տեսությունները: Բայց չնայած այս ամենին, «Երազների մեկաբանությունը» օգնեց Ֆրոյդին գտնել իրեն համամիտ մարդկանց, որոնց հետաքրքրում էին նրա տեսությունները։
3.Ալֆրեդ Նոբել
Շվեդ քիմիկոս–փորձարար, դինամիտի և այլ պայթուցիկ նյութերի գյուտարար Ալֆրեդ Նոբելը ծնվել է Ստոկհոլմում 1833թ. հոկտեմբերի 21-ին: Նա տարբերվում էր վարքի անհավատալի հակասականությամբ և տարօրինակությամբ։ Ժամանակակիցները կարծում էին, որ նա չէր համապատասխանում 19-րդ դարի երկրորդ կեսի արդյունաբերական զարգացման շրջանի առաջադեմ կապիտալիստի կերպարին։
Նոբելը հակված էր մենության, հանգստին, տանել չէր կարողանում քաղաքի խառնաշփոթությունը։ Ի տարբերություն գործարար աշխարհի իր ժամանակակիցներից շատերի՝ Նոբելին կարելի էր անվանել «սպարտացի». նա երբեք չէր ծխում, չէր օգտագործում ալկոհոլ, խուսափում էր մոլեխաղերից։
Առևտրական և արդյունաբերական գործունեությունը չէր կարող Նոբելին խոչընդոտել ստեղծել մի հսկայական գրադարան, որտեղ կարելի էր ծանոթանալ այնպիսի հեղինակների աշխատությունների, ինչպիսիք էին Հերբերտ Սփենսերը, Վոլտերը, Շեքսպիրը և այլ ակնառու գրողներ։
Ալֆրեդի հայրը Ռուսաստանում ական և դինամիտ արտադրող գործարան էր հիմնել և ռուսական բանակի պատվերներն էր կատարում: Վերադառնալով Ռուսաստան` Ալֆրեդն ստանձնում է գործարանի ղեկավարությունը:
Շուտով, սակայն, ընտանեկան բիզնեսն անկում է ապրում, և Ալֆրեդը վերադառնում է Շվեդիա, սկսում ուսումնասիրել դինամիտի արտադրությունը, մասնավորապես` նրա մեջ նիտրոգլիցերինի կիրառությունը: Նոբելի արած փորձարկումների ժամանակ զոհվում է նրա եղբայրը, բայց դա չի կանգնեցնում նրան:
Նոբելն ավելի ու ավելի մեծ նվաճումների է հասնում իր գյուտերում: Շուտով նրա անունը չի իջնում թերթերի էջերից. նա համաշխարհային ճանաչման ու փառքի է արժանանում: Բացի դինամիտի արտադրությունից, նա դինամիտի արտադրության մեջ թանկ վառոդին փոխարինող նյութ է գտնում` նիտրոգլիցերինը:
Փորձերն սպասվածից ավելի մեծ հաջողություն են արձանագրում: Գյուտը կոչվում է հենց Նոբելի անունով: Նիտրոգլիցերինի հայտնությունը հեղափոխություն է առաջացնում աշխարհում: Նրա պահանջարկը աճում էր:
Պարզվում է, որ Նոբելը լավ գյուտարար լինելուց բացի, նաև լավ գործարար էր: Նա այնպիսի գովազդային արշավ է կազմակերպում, որ իր արտադրանքը գնելու համար պատվերներ է սկսում ստանալ աշխարհի տարբեր ծայրերից:
Առաջադրանք 2
Յուրաքանչյուր անհատին ներկայացնելիս
ա.նկարագրել. ժամանակարջանը, անցած ճանապարհը
բ. հիմնավորել նորարաության դրսևորումը տվյալ ժամանակարջանի համար,
գ. ներկայացնել տվյալ անհատի թևավոր խոսքեր դարձած մտքերը
Օգյուստ Լյումիեր Եղբայրներ
Տալ «Իմպրեսիոնիզմ» հասկացության բացատրությունը. Կ.Պիսարո, Կ.Մոնե, Է.Դեգա, Օ.ՌԵնուար/ընտրել նկարիչներից մեկին/
Երաժշտություն-Կ.Դեբյուսի, Է.Գրիգ, Յ.Բրամս,Ջ.Վերդի, Ժ.Բիզե, Ռ.Վագներ, Ջ.Պուչինի, Պ.Չայկովսկի/պատրաստել պոպուրի/
Նատալի Ավագյան 