Առաջադրանք 1
1.Կարդալ , դուրս գրել ռուս-թուրքական պատերազմների ընդհանուր օրինաչափությունները
1676–81 թթ-ի պատերազմը
Սկսել է Օսմանյան կայսրությունը՝ Ուկրաինան զավթելու համար: Չհասնելով իր նպատակին՝ Թուրքիան 1681 թ-ի հունվարի 3-ին հարկադրված ստորագրել է Բախչիսարայի (Ղրիմի խանության մայրաքաղաքը) պայմանագիրը, որով ճանաչել է Ձախափնյա Ուկրաինայի և Կիևի վերամիավորումը Ռուսաստանին:
Հայկական Մարզը: 1836թ.-ի եկեղացական կանոնադրությունը:
Ռուսաստանի և Թուրքիայի միջև XVII–XIX դարերում մղվել է շուրջ 10 պատերազմ Սև ծովում ու հարակից շրջաններում գերիշխանություն հստատելու համար: Կովկասյան ռազմաճակատի գործողությունները հիմնականում տեղի են ունեցել Հայաստանում:
Արևմտյան Հայաստանը 19-րդ դարի առաջին կեսին
- Ներկայացրու 19-րդ դարի սկզբին Արևմտյան Հայաստանի վարչական բաժանումները, օգտ.քարտեզից/
- 1806-1812թթ.ռուս-թուրքական պատերազմի ընթացքն ու արդյունքները , Բուխարեստի պայմանագիր:
Առաջադրանք 2
- 1828-29թթ. ռուս-թուրքական պատերազմի ընթացքն ու արդյունքները,Ադրիանուպոլսի պայմանագիր:
- Համեմատում այս երկու պայմանագրերի արդյունքները, հետևանքները հայ ժողովրդի համար:
Պայմանագիրը ոչ միայն ամրագրեց Անդրկովկասում Ռուսաստանի տարածքային ձեռքբերումները, այլև սահմանափակեց Միջին Արևելքում բացարձակ գերակայության հասնելու անգլիացիների ախորժակը: Ռուսաստանը Կասպից ծովում ռազմական նավատորմ պահելու բացառիկ իրավունք ստացավ: Երկու երկրների վաճառականությանն ազատ առևտրի իրավունք տրվեց: Անդրկովկասի մեծ մասի միացումը Ռուսաստանին առաջադիմական նշանակություն ունեցավ այնտեղ ապրող հատկապես քրիստոնյա ժողովուրդների համար: Հետագա պատմաքաղաքական զարգացումներն ընթացան այնպես, որ Գյուլիստանի պայմանագիրը նոր պատերազմի վտանգով հղի երկարատև զինադադարի դեր կատարեց, քանի որ 13 տարի հետո անխուսափելի պիտի դառնար ռուս-պարսկական երկրորդ պատերազմը:
Թուրքմենչայի պայմանագիրն ամրապնդեց Ռուսաստանի դիրքերն Այսրկովկասում, նպաստեց ռուսական ազդեցության ուժեղացմանը Միջին Արևելքում և թուլացրեց Անգլիայի դիրքերն Իրանում:
Հայերի առաջին զանգվածային հայրենադարձության հետևանքով փոխվեց ժողովրդագրական պատկերը Արևելյան Հայաստանում:
- Հայերի մասնակցությունը ռազմական գործողություններին և ունեցած ավանդին:
Ռուս-թուրքական պատերազմներին գործուն մասնակցել են նաև հայերը. նրանք հույս ունեին ռուսական զենքի օգնությամբ ազատագրվել թուրքական լծից: 1828–29թթ.-ի պատերազմին մասնակցել են արևելահայերից հավաքագրված 2-հզ-անոց հետևակային և 800-հոգանոց հեծյալ զորաջոկատները: Ռուսական բանակի կազմում գործել է կարսեցի հայերի 2 դրուժինա (հեծյալ և հետևակ): Բայազետում կռվել է Մելիք Մարտիրոսյանի 500 կամավորներից բաղկացած հեծյալ ջոկատը, Էրզրումում՝ Մկրտիչ աղայի հեծյալ հարյուրակը: Աշխարհազորային ջոկատներ են ստեղծել նաև Ալաշկերտի, Բասենի, Մուշի, Արդահանի, Սեբաստիայի և այլ գավառների հայերը:
- Աղբյուրները՝
Նատալի Ավագյան 